Jákvæð frétt - arðsöm samgöngubót

Gríðarlega mikilvæg og arðsöm samgöngubót sem lengi hefur verið beðið eftir. Allt frá miðjum síðasta áratug síðustu aldar hafa uppsveitamenn beðið morgundagsins - þolinmóðir. Þessi nýja brú mun koma til með að hafa meiri áhrif á atvinnulíf, menningarlíf og samfélagið allt heldur en menn hafa almennt gert ráð fyrir í spám sínum. Möguleikar á allskyns samstarfi sveitarfélaga, atvinnufyrirtækja og félagasamtaka taka stökkbreytingu fram á við. En ekki síst verður breytingin mikil fyrr ferðaþjónustuna og ferðamenn almennt.

Til hamingju landsmenn allir með þennan áfanga á samgöngubótum.

Leiðin styttist um 26 km

Atvinnustefna ríkisstjórnarinnar?

 Leitað hefur verið lengi að atvinnustefnu ríkisstjórnarinnar. Hún er nú fundin - þar fer forsætisráðherra  Samfylkingar fremst en ráðherrar VG skammt að baki.

"Eitthvað annað" stefnan er þá - opinberar nefndir!!  Hagvöxtur - aukin framleiðni landsins - það bíður seinni tíma - og annarrar ríkisstjórnar. Það er ekki á verkefna-samstarfsskrá ríkisstjórnar VG og Samfylkingar.

Það er verulegt áhyggju efni að hagvaxtarspáin hefur lækkað um 35% frá í vor  - eða úr 3.2% niður í 2%.

´Sérkennilegast er þó að spáin byggist aðallega á aukinni einkaneyslu. Það er lántökum heimila og aukinni neyslu þeirra . . . . .  vorum við ekki búin að prófa það . . . . .  það gekk ekki.

 Valkosturinn sem ríkisstjórnin vill ekki en ýmsir hafa bent á (Framsóknarmenn, Lilja Mósesdóttir ofl) er að leiðrétta skuldir heimila, minni niðurskurð m.a. á heilbrigðisstofnunum - og síðan síðast en alls ekki síst að gera allt til að koma atvinnulífinu í gang með arðbærum verkefnum sem skila raunverulegum auknum tekjum til þjóðarbúsins bæði sem útflutningstekjum og sköttum.

Hafa skipað 150 nefndir

Atvinnuleysi hærra en tölur sýna

Á það hefur verið bent að nú hafi þó nokkur hópur dottið út af skrá vegna langtímaatvinnuleysis ( meir en 3 ár). Jafnframt að milli 6000-7000 þúsund manns hafi flutt erlendis. Þá er ótalin sá hópur sem vinnur erlendis í skorpum en býr hér enn.

Bendi einnig á grein sem birtist í MBL . í gær um hættuna tengda langtímaatvinnuleysi og skorti á raunverulegum úrræðum fyrir skuldsett heimili. - greinin fer hér á eftir -

Að læra af reynslu annarra 

Á fyrstu mánuðum 2009 voru skrifaðar margar lærðar greinar og haldnar ráðstefnur um afleiðingar hrunsins á ýmsa þætti samfélagsins.  Þar kom m.a. fram að við gætum lært af Finnum hvernig þeir tóku á bankahruninu hjá sér í upphafi 10. áratugs síðustu aldar. Einnig var fjallað um reynslu Færeyinga af þeirra kreppu á miðjum tíunda áratugnum. 

En hvernig hefur okkur gengið nú 24 mánuðum eftir bankahrunið. Lærðum við af reynslu nágranna okkar og vina?

Reynsla Finna

 Bent hefur verið á að Finnar tóku seint á afleiðingum hrunsins. Harður niðurskurður m.a. á  heilbrigðiskerfinu og menntakerfinu fyrstu árin varð til þess að stór hópur ungs fólks datt út úr skólakerfinu, varð atvinnulaus og lenti á glapstigum. Velferðarkerfið laskaðist, atvinnuleysi jókst sífellt og niðurskurðar þörfin varð æ meiri – sem sagt vítahringur. Þegar Finnar uppgötvuðu að leiðin út úr kreppunni væri fjárfesting í atvinnulífinu m.a. í þekkingariðnaði til að auka hagvöxt og stækka hagkerfið höfðu þeir tapað dýrmætum tíma sem hafði þau áhrif að stór hluti heillar kynslóðar datt út úr menntakerfinu og varð langtíma atvinnulaus með tilheyrandi félagslegum vandamálum.

Höfum við lært að reynslu Finna?  Því miður verður svarið nei. Nú tveimur árum eftir hrun erum við í mesta niðurskurði á velferðarkerfinu samkvæmt efnahagsáætlun áætlun ríkisstjórnarinnar og  Alþjóðagjaldeyrirsjóðsins.  Atvinnu uppbyggingin bíður vegna stefnuleysis ríkisstjórnar og hagvextinum seinkar. Með öðrum orðum sami vítahringurinn og Finnar lentu í.

Reynsla Færeyinga

Alvarlegasta afleiðingin af bankakreppunni  í Færeyjum var stórfelldur fólksflótti ungs fólks. Talið var að um einn þriðji kynslóðarinnar 25-40 ára hafi flutt úr landi og lítill hluti þeirra hefur snúið aftur nú fimmtán árum eftir hrun. Þó tókst Færeyingum ótrúlega vel að snúa mjög djúpri kreppu við á undraskjótum tíma  m.a með stóraukinni nýtingu sjávarauðlindarinnar.  Hér á landi hefur komið í ljós að  kynslóðin 25-40 ára er sú skuldsettasta  og á í mestum erfiðleikum með að ná endum saman. Jafnframt er þetta sú kynslóð sem hefur mesta möguleika á að starfa erlendis m.a. vegna góðrar menntunar. Nauðsynleg skuldaleiðrétting á lánunum þeirra er hundsuð af ríkisvaldinu, bönkum og lífeyrissjóðum.  Talið er að milli sex og sjö þúsund manns séu flutt úr landi en þar fyrir utan er þó nokkur hópur sem sækir vinnu erlendis en býr hér enn.  Þó nokkrir úr þessum hópi hafa tjáð sig að undanförnu um að þeir sjái ekki hvernig þeir eigi að klífa skuldavegginn og eru að gefast upp á Íslandi. Spurningin er því hrópandi, erum við á sömu leið og Færeyingar?

Tilraunaglasið

Á það hefur verið bent m.a í bíómynd sem sýnd hefur verið vestanhafs að undanförnu að Ísland sé eins og tilraunastofa í hagfræði vegna smæðar sinnar. Jafnframt að okkar bankahrun sé örmynd af því Bandaríska og því áhugavert  fyrir þá hvernig okkur gangi í endurreisninni.  Obama stjórnin dældi fjármagni út í samfélagið á síðasta ári - u.m.þ. 3% af landsframleiðslu – margir hagfræðingar hrósuðu framkvæmdinni  en töldu ekki nógu langt gengið, meira þyrfti til að koma atvinnulífinu og neyslunni í gang. Nokkrir mikilsvirtir hagfræðingar eins og J. Stieglitz og N. Rubini hafa haldið því fram að afskrifa þyrfti skuldir heimila og ganga rösklegar til verks. Ellegar væri hætta á að vítahringur samdráttar – minni neyslu – meira atvinnuleysis myndi dýpka.

 Hvað er til ráða

Við þurfum að snúa spíralnum við - leysa upp vítahringinn.  Í stað þess að stefna á samdrátt, niðurskurð og skattahækkanir- eins og ríkisstjórn VG og Samfylkingar stefnir á -  ættum við að gera allt sem við getum til að auka atvinnu og þar með neysluna. Við eigum að nýta auðlindir okkar jafnt orku, lands- og sjávargæði en ekki síst mannauðinn, þekkinguna. Við eigum að stefna á að á Íslandi sé fjölbreytt atvinnulíf sem byggi á sérstöðu landsins, menningu og krafti fólksins. Verkefni ríkisvaldsins er að skapa aðstæður til að örva atvinnulífið, efla  nýsköpun og stuðla að erlendri fjárfestingu.

Við eigum að hafa kjark til að fara erfiðar en réttlátar og skynsamar leiðir í skuldaleiðréttingu. Þar getur vilji bankamanna ekki ráðið stefnunni.

Við höfum enn tíma – en hann fer minnkandi . Tökum af skarið nú þegar og sýnum að við getum lært af reynslu annara.  Tækifærin eru til staðar.

 

Sigurður Ingi Jóhannsson

alþingismaður Framsóknarflokks

Þúsund manns hafa misst réttindi til bóta

Fréttablaðið, 16. nóv. 2010 06:00

Hverju svara ráðherrarnir?

Heilbrigðismál Sigurður Ingi Jóhannsson alþingismaður

Sigurður Ingi Jóhannsson
alþingismaður skrifar:

Niðurskurðarhugmyndir ríkisstjórnar VG og Samfylkingar á sjúkrasviðum heilbrigðisstofnana á landsbyggðinni hafa magnað upp mikla reiði íbúa á landsbyggðinni. Þrátt fyrir að þensla síðasta áratugar hafi farið meira og minna framhjá flestum svæðum landsins (kannski sem betur fer) þá sitja allir landsmenn uppi með kreppuna og afleiðingar hennar.

Íbúar landsbyggðarinnar eru eins og aðrir tilbúnir til að bera sameiginlegar byrðar af samdrætti, skattahækkunum, launaskerðingum og niðurskurði í opinberum rekstri. En íbúar landsbyggðar sætta sig ekki við að fórnað sé grunnþjónustu við íbúa á heilbrigðissviði. Þar er höggvið of nærri öryggi fjölskyldunnar, barna og aldraðra. Það gilda heldur ekki jafnræðissjónarmið í niðurskurðartillögum fjármála- og heilbrigðisráðherra. Misrétti þegnanna blasir við hvort sem talað er um fjarlægðir, samgöngur eða kostnað.

Gríðarleg mótmæli

Um allt land hefur fólk mótmælt. Haldnir hafa verið afar velsóttir íbúafundir, undirskriftalistar hafa gengið manna á milli í einstökum héruðum sem margir hafa skrifað undir til að mótmæla aðförinni að heilbrigðisstofnun heimahéraðs. Á Suðurlandi skrifuðu þannig allt að tíu þúsund manns af 19 þúsund kosningabærra manna á svæðinu og mótmæltu þannig fyrirhuguðum niðurskurði. Á fimmtudaginn komu hundruð manna frá Suðurlandi og víðar af landinu saman á Austurvelli til svokallaðrar meðmælastöðu til að sýna hug sinn í verki. Annars vegar til að fylgja eftir afhendingu undirskriftalista tugþúsunda íbúa af öllu landinu og hinsvegar til að sýna samstöðu með því frábæra heilbrigðiskerfi sem við eigum og viljum eiga áfram. Skilaboðin eru skýr – íbúar landsbyggðarinnar vilja að allir landsmenn njóti grunn-heilbrigðisþjónustu óháð efnahag eða búsetu. Undir þetta hafa langflestir þingmenn tekið. Þingmenn úr öllum flokkum og jafnvel ráðherrar.

Ákall íbúa – aflýsið hættuástandi

Viðbrögð fjármálaráðherra og að hluta til heilbrigðisráðherra hafa hinsvegar valdið vonbrigðum. Þeir hafa hingað til komið sér hjá því að svara ákalli íbúa landsbyggðar. Svör þeirra eru óskýr, í besta falli verið loðmulla um að málin verði skoðuð að nýju en óvissu íbúa og starfsfólks hefur ekki verið eytt.
Krafan er einföld, lýsið því yfir að stefnan um að leggja af sjúkrahús landsbyggðar hafi verið röng og frá henni hafi verið fallið. Í kjölfarið er sjálfsagt að setja á fót samráðshóp til að fara yfir með hvaða hætti við náum enn betri árangri í heilbrigðisþjónustunni á sem hagkvæmastan hátt. Að því borði þarf að kalla fagfólk heilbrigðisþjónustunnar hvarvetna af landinu sem og fulltrúa íbúa. Grunnþarfir íbúa á hverju svæði þarf að skilgreina og kostnað þjónustunnar á hverjum stað áður en til sértæks niðurskurðar kemur.

Hvernig er þetta hægt

Til að skapa fjárhagslegt svigrúm fyrir þessari skynsömu leið í stað leiðar ríkisstjórnar VG og Samfylkingar þarf að gera þrennt. Í fyrsta lagi virðist þurfa (þar sem AGS ræður för ríkisstjórnar) að semja við Alþjóðagjaldeyrissjóðinn um vægari niðurskurð við endurskoðun efnahagsáætlunarinnar. Í öðru lagi ættum við að skattleggja strax séreignasparnaðinn og nota hluta hans til að fara skynsamlegri leið í niðurskurði útgjalda til heilbrigðismála. Í þriðja lagi þurfum við að spýta vel í lófana í atvinnumálum. Þar eru næg tækifæri sem munu á undraskjótum tíma auka hagvöxt og skila þannig fleiri krónum í ríkiskassann.
Það er leið skynseminnar – án öfga vinstri eða hægri.

Skýr svör

Gríðarleg mótmælaalda um allt land. Undirskriftarlistar allt að helmingur kjósenda á suðurlandi skrifa undir mótmæli gegn niðurskurðarstefnu ríkisstjórnar VG og Samfylkingar.

Nú vantar skýr svör frá heilbrigðisráðherra og fjármálaráðherra um að horfið verði frá þessari fjandsamlegu stefnu í garð landsbyggðar og skynsamari leið valin. Það dugir ekki að segja að málin verði skoðuð eða sett í nefnd.

Fyrsta skref er að lýsa yfir að niðurskurðarstefnan hafi verið röng.Næsta að hafa raunverulegt samráð við fagaðila og heimafólk um land allt. Greina grunn þarfir heilbrigðisþjónustu hvers svæðis að teknu tilliti til veðurfars og samgangna.Síðan að finna út raunverulegan kostnað per einingu í kerfinu og þá sést hvar er hagkvæmast að vinna verkin.

Að öllu þessu athuguðu er hægt að taka skynsamlegar ákvarðanir um hvar hvað verkefni skuli unnin á hagkvæmastan hátt að teknu fullu tilliti til öryggis íbúa og jafnræðis.

Við viljum að allir íbúar landsins hafi jafnan aðgang að grunn heilbrigðisþjónustu óháð efnahag og búsetu - eða eru einhverjir sem vilja ójöfnuð?

Meðmæli með heilbrigðisþjónustu

Niðurskurður heilbrigðisstofnanna og samgöngur

Steingrímsfjarðarheiði lokuð, Holtavarðarheiði lokuð, Víkurskarð lokað, ýmsir aðrir fjallvegir lítt færir eða hægfærir vegna hálku og snjóa. Hvorki hægt að sigla til Landeyjahafnar né fljúga til Eyja.

Í dag er 3. nóvember á einu albesta veðurári í langan tíma. Það eiga eftir að koma meiri veður - fleiri lokanir - í vetur.

Skildi ríkisstjórn VG og Samfylkingar enn hafa á stefnuskrá sinni að leggja niður heilbrigðisstofnanir á Landsbyggðinni?

Beðið með mokstur á Steingrímsfjarðarheiði

Fjárlagafrumvarp VG og Samfylkingar- Vill enginn kannast við stefnuna?

Í grein sem ég skrifaði í Fréttablaðið og birtist um helgina fjallaði ég um aðför ríkisstjórnar VG og Samfylkingar að landsbyggðinni. Tók þar dæmi um Heilbrigðisstofnun Suðurlands en greinin á við um allar heilbrigðisstofnanir á landsbyggðinni.

Hér er slóðin á greinina;

http://visir.is/raunhaefur-nidurskurdur-–-eda-storfelldir-folksflutningar/article/2010192438457

og hér á eftir fer greinin óstytt;

Raunhæfur niðurskurður – eða stórfelldir fólksflutningar

Þær hugmyndir sem fram koma í fjárlagafrumvarpi ríkisstjórnar Samfylkingar og Vinstri grænna – sem kenna sig við vinstri velferð – mælast vægast sagt illa fyrir. Fjölmörg mótmæli um land allt eru skýr skilaboð um að fólki sé misboðið það óréttlæti sem fram kemur í frumvarpinu. Allir mótmæla og senda frá sér ályktanir. Sveitarstjórnir, starfsmenn heilbrigðisstofnana, ljósmæður, læknaráð, sjúkraliðar, hjúkrunarfræðingar og síðast en ekki síst fólkið sem býr á landsbyggðinni. Meira að segja  eru þingmenn stjórnarflokkanna á hröðu handahlaupi frá tillögum eigin ríkisstjórnar.

Það sem fram kemur í öllum ályktunum er gagnrýni á samráðleysi, þekkingarleysi á aðstæðum á hverjum stað, ótti við alvarlegar samfélagslegar breytingar og óskýr markmið um raunverulegan sparnað. Jafnframt fullyrða flestir að margar aðgerðir sem boðaðar eru muni leiða til  lakari heilbrigðisþjónustu og enn ójafnari aðgangs landsmanna að sjúkrahús - og sérfræðiþjónustu. 

Í heilbrigðisþjónustunni þarf að skera niður um 4,7 milljarða kr.

Heilbrigðisráðuneytið forgangsraðar niðurskurðinum þannig, að hlífa skuli heilsugæslu  og stóru sjúkrahúsunum í Reykjavík og Akureyri, ásamt Akranesi en þessi hluti heilbrigðiskerfisins tekur til sín rúmlega 90% af fjármagni til heilbrigðismála – niðurskurður 1,7 milljarðar.  Hinsvegar er áætlað samkvæmt frumvarpinu að skera allharkalega niður sjúkrasvið annarra heilbrigðisstofnana víðst vegar um landið eða um 3 milljarða króna.  Þær stofnanir eru með innan við 10 % af heildarfjárveitingu til sjúkrahús- og sérfræðiþjónustu. Maður spyr sig hvar er jafnræðið um að allir njóti grunnþjónustu óháð efnahag og búsetu?

Hvaða þjónustu á að skera niður um  3 milljarða - eða 31-75% af starfsemi einstakra sjúkrasviða litlu sjúkrahúsana á landsbyggðinni

Tillögur heilbrigðisráðuneytis um samdrátt á sjúkrasviðum eru byggðar á því, að í hverju heilbrigðisumdæmi verði mætt þörf fyrir legurými á lyflækningadeildum.  Stefna ráðuneytisins er að í hverju umdæmi verði almenn sjúkrahúsþjónusta með almennum lyflækningum og grunnheilbrigðisþjónustu, eins og lög um heilbrigðisþjónustu kveða á um. Í þeim þ.e. lögum nr. 40 frá 27.mars 2007 og reglugerð um heilbrigðisumdæmi, sem sett var í kjölfarið, er talið upp hvar á landinu skulu vera heilbrigðisstofnanir og hvaða þjónustu þær eiga að veita. Í reglugerðinni stendur að þær veiti almenna heilbrigðisþjónustu í umdæminu. Með almennri heilbrigðisþjónustu er átt við heilsugæslu, þjónustu og hjúkrun á hjúkrunarheimilum og hjúkrunarrýmum stofnana og almenna sjúkrahúsþjónustu.

Almenn sjúkrahúsþjónusta á litlu sjúkrahúsunum er fyrst og fremst almennar lyflækningar og hjúkrun við ýmsum bráðum sjúkdómum og nauðsynlegustu rannsóknir í því sambandi.  Umönnun og endurhæfing sjúklinga eftir aðgerðir á sérhæfðu sjúkrahúsunum, hjúkrun og þjónusta við langlegu sjúklinga. Það mætti kalla þessi sjúkrahús – nærþjónustu/grunnþjónustu - eða fyrsta stigs sjúkrahús (primery care hospitals- eins og Gísli G Auðunsson læknir kýs að nefna þau í mjög góðri grein sem birtist á dögunum)

Niðurskurðar hugmyndir ráðuneytisins ganga út á að lækka greiðslur fyrir legudaga. Ekki er hægt að segja að það sé gegnsætt eða að  sérstakt jafnræði ríki milli heilbrigðisstofnana. Þannig er áætlaður mismunur á rúm per dag frá 38 þús til 68 þús á landsbyggð en á sérhæfðari sjúkrahúsum er kostnaðurinn ca. 150 þús. á rúm per dag á Landspítala-Háskólasjúkrahúsi (LSH) t.d. eða  ca.þrisvar sinnum hærri.  Hvernig ná á fram sparnaði með því að flytja þessa lögboðnu grunnþjónustu til Reykjavíkur eða Akureyrar þar sem eru sérhæfð sjúkrahús (secondary care hospitals)  og jafnvel háskólasjúkrahús (tertiary care hospitals) er mér hulin ráðgáta. Líklegri niðurstaða er að hún verði margfalt dýrari á hátæknisjúkrahúsunum en á litlu grunnþjónustu sjúkrahúsunum.

Glórulaus niðurskurður.

Ef við tökum dæmi um hvernig niðurskurðurinn bitnar á einstaka svæðum má nefna Heilbrigðisstofnun Suðurlands (HSu). Þar á að skera niður sjúkrasviðið um 56.5%. Afleiðingin verður i stórum dráttum sú, að mati framkvæmdastjóra HSu, að núverandi þjónusta sjúkrahússins sem almenns sjúkrahúss leggst af.  LSH verður því umdæmissjúkrahús Sunnlendinga og tekur við eftirgreindri almennri sjúkrahúsþjónustu: - öllum deyjandi sjúklingum, - krabbameinssjúklingum, - öllum almennum  lyflæknissjúklingum, - öllum einstaklingum sem eru vistunarmetnir og geta ekki verið heima lengur, - bæklunarsjúklingar frá LSH verða alla leguna á LSH, - öllum sjúklingum með sýkingar sem þurfa innlögn, - öllum fæðingum, -öllum heimsóknum í aðdraganda fæðingar.

Annað sem gerist er að göngu- og dagdeildarþjónusta sérfræðilækna flyst á læknastofur á höfuðborgarsvæðinu. Þjónusta sjúkrahússins sem bakhjarl fyrir heimahjúkrun og slysa- og bráðaþjónustu hverfur.

Þessi lýsing gæti átt við um hvaða heilbrigðisstofnun sem er á landsbyggðinni.

Spyrja má hvernig hyggst ráðuneytið uppfylla lög um grunnþjónustu í heimabyggð og eigin stefnu um almennar lyflækningar og grunnheilbrigðisþjónustu.

Augljóst er að sparnaður verður enginn en mikill aukakostnaður og óþægindi leggst á sjúklinga og aðstandendur þeirra. Um er að ræða stórkostlega tilfærslu á verkefnum, fólki – jafnt sjúklingum og aðstandendum þeirra sem og starfsfólki í heilbrigðisgeiranum – frá landsbyggð og til Reykjavíkur  og evt. Akureyrar.

Samfélagslegur sparnaður enginn – stóraukin útgjöld.

Ein afleiðingin verður að stórhækka þarf fjárveitingar til LSH og Sjúkratrygginga Íslands til að geta staðið undir aukinni þjónustu í Reykjavík.  Þessir aðilar fá nú um 85  % af fjárveitingum til sjúkrahús- og sérfræðiþjónustu.  Enn verður því aukið á misréttið milli landshluta! Hvar er jafnræði þegnanna um aðgang að grunnþjónustu óháð efnahag og búsetu?  Engin sparnaðarrök mæla með því að flytja umrædda nærþjónustu til höfuðborgarsvæðisins  -nú þegar hefur verið sýnt fram á, að þessir þættir eru hagkvæmar reknir af grunnþjónustu sjúkrahúsunum en LSH.  Íbúar svæðanna munu þurfa að ferðast um langan veg með tilheyrandi kostnaði. Tillögurnar eru atlaga að búsetuskilyrðum landsbyggðarfólks. Ekki síst munu aðgerðirnar koma niður á langveikum, öldruðum, öryrkjum og fötluðum.  Ljóst er, að ekki verður hætt að veita skjólstæðingum þessa þjónustu,  hún mun einfaldlega flytjast annað og íbúar í dreifbýli þurfa að sækja þjónustu annað en í heimahérað. Raunveruleika firringin er svo mikil að ekkert tillit virðist vera tekið til vegalengda, vetrar-veðra og færðar.

Samfélagsleg áhrif.

Sjúkrahúsin eru með stærstu vinnustöðum í viðkomandi byggðarlögum.  Við blasir að segja þurfi 60 – 70 starfsmönnum  á HSU með tilheyrandi kostnaði ríkisins vegna biðlauna og atvinnuleysisbóta í kjölfarið.  Á öllu landinu erum við að tala um hundruði starfa – oft störf fagfólks sem erfitt er að fá út á land. Í þessari aðför ríkisstjórnar VG og Samfylkingar að grunnþjónustu íbúa landsbyggðar á að færa störf til höfuðborgarsvæðisins í ríkara mæli en nokkurn tíma hefur sést fyrr. Stórfelldir fólksflutningar sem gætu endað með að við misstum ungt menntað fólk erlendis í stórum stíl. Fyrir utan óþægindi og kostnaðarauka íbúanna mun aðförin einnig hafa þau áhrif að fólki finnst það óöruggara í sinni heimabyggð.

Stefnumótun er þörf.

Gömul stefna um að færa allt til Reykjavíkur er ekki boðleg sem forsenda á krepputíma. Ekki hefur verið sýnt fram á hagræðinguna en hinsvegar er ljóst að legudagar eru bæði færri  per sjúkling og mun ódýrari á landsbyggðinni. Hvernig hægt er að færa þúsundir legudaga, hundruði sjúklinga til Reykjavíkur þar sem þjónustan er mun dýrari án þess að fjölga fólki og byggja upp þar – er mér hulin ráðgáta.  

Í veðri hefur verið látið vaka að unnið sé samkvæmt langtíma stefnumótun – stefnumótun um verulegar breytingar á heilbrigðisþjónustu við landsmenn. Stefnu um að á landinu verði tvö sjúkrahús í Reykjavík og á Akureyri. Þessi umræða hefur hvorki verið við fagfólk á landsbyggðinni né heimaaðila. Ekki hefur verið sýnt fram á heildarsparnað eða hagræðingu – hvað þá að verið sé að bæta þjónustuna.  Lágmark er að slík stefnumótun hefjist á að greina lágmarks grunn þarfir íbúa á hverju svæði. Slík vinna getur aldrei haft upphaf og endi á skrifborði í Reykjavík.

Ef af verður mun mikil fjárfesting í húsnæði, tækjabúnaði og þjálfun fagfólks glatast.  Ekki er ljóst hvort til stendur að byggja upp þessa þjónustu aftur þegar betur árar en eðlilegt væri að hluti af svo stórfelldum niðurskurði væri að hyggja að framtíðarskipulagningu heilbrigðiskerfisins.

Á niðurskurðar og krepputímum er eðlilegt að grunnstoðir og lágmarksþarfir samfélagsins séu settar í forgang, svo sem réttur fólks til heilbrigðisþjónustu sem næst búsetu.  Á krepputímum verður að forgangsraða þannig að þessar grunnstoðir séu varðar og frekar dregið úr fjármagni til ýmissa sérverkefna þar sem þau eru ekki lífsnauðsynleg fyrir þegna landsins.

Samstaða í stað sundrungar

Ríkisstjórnin verður að átta sig á því að leiðin að kerfisbreytingum er samráð við fagfólk og  heimaaðila. Fyrir þarf að liggja raunverulegt mat á ólíkum leiðum, þær kostnaðargreindar sem og önnur áhrif á samfélag á hverjum stað.

Ef við setjumst öll yfir verkefnið og vinnum saman að lausn þess náum við árangri. Leið ríkisstjórnarinnar er ekki fær.  Niðurskurður er óhjákvæmilegur en forsenda niðurskurðar í heilbrigðiskerfinu er að verja grunnþjónustuna - nærþjónustuna. Lágmarksþjónusta fyrir alla óháð efnahag og búsetu. Ríkisstjórnin er ekki á þeirri leið.

Við getum aukið tekjurnar – ekki með því að hækka skatta heldur koma atvinnulífinu í gang. Til dæmis mætti auka tekjur þjóðarbúsins með því að auka þorskkvóta en líka með því að hefja framkvæmdir strax við orkukrefjandi iðnað og virkjanir. Þar hefur ríkisstjórnin þvælst fyrir og seinkað framkvæmdum. Einnig ættum við að horfa til þess að skattleggja strax séreignasparnaðinn.

Minni skynsamari niðurskurður – meiri tekjur – það er leið sátta og samstöðu. Ef ríkisstjórnin treystir sér ekki í verkefnið á hún að fara frá og við taki einskonar þjóðstjórn sem kæmi sér saman um þau grundvallarverkefni sem bíða úrlausnar. Annað má bíða. 

 

Sigurður Ingi Jóhannsson

alþingismaður

 

 

VG mótmælir niðurskurði ríkisstjórnarinnar